به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که آسیب‌های ناشی از نور خورشید تنها مربوط به پوست است، غافل از اینکه چشم‌ها یکی از حساس‌ترین اعضای بدن در برابر تابش نور هستند. قرار گرفتن چشم در معرض نور خورشید بدون محافظ مناسب، می‌تواند منجر به آسیب‌های تجمعی شود؛ آسیب‌هایی که شاید در کوتاه‌مدت علامتی نداشته باشند، اما در درازمدت تهدیدی جدی برای بینایی محسوب می‌شوند. 

چرا استفاده از عینک آفتابی برای همه ضروری است؟

نور خورشید حاوی اشعه فرابنفش (UV) است. استفاده از عینک آفتابی استاندارد به سه دلیل اصلی توسط چشم‌پزشکان توصیه می‌شود:

1.اشعه فرابنفش (UV) و اشعه‌های مضر خورشید می‌توانند به بافت‌های سطحی و عمقی چشم نفوذ کرده و منجر به عوارض زیر شوند:

• پیری زودرس: چروک شدن و پیری پوست نازک اطراف چشم
• ناخنک (Pterygium): رشد بافت اضافی روی سفیدی چشم
• آب‌مروارید (Cataract): کدر شدن عدسی چشم که شایع‌ترین عامل نابینایی قابل درمان است.
• آسیب‌های قرنیه و شبکیه: سوختگی سطح قرنیه و تخریب سلول‌های حساس به نور در شبکیه

۲. افزایش کیفیت دید و کاهش خستگی نور شدید و بازتاب آن از سطوح مختلف، باعث جمع کردن چشم‌ها، خستگی و کاهش دقت دید می‌شود. عینک آفتابی با کاهش شدت نور، راحتی و وضوح دید را به ارمغان می‌آورد.
۳. محافظت فیزیکی عینک‌های با پوشش مناسب (Wrap-around) مانند یک سپر فیزیکی عمل کرده و از ورود گردوغبار، باد شدید و ذرات معلق که باعث خشکی و تحریک چشم می‌شوند، جلوگیری می‌کنند.

چه زمانی باید از عینک آفتابی استفاده کنیم؟

یک باور غلط رایج این است که عینک آفتابی مخصوص روزهای داغ تابستان است. واقعیت این است که اشعه UV در تمام طول سال فعال است:

• روزهای ابری: ابرها نمی‌توانند جلوی اشعه UV را بگیرند. تا ۸۰ درصد این اشعه از ابرها عبور می‌کند.
• روزهای برفی (بسیار مهم): برف مانند آینه عمل کرده و تا ۸۰ درصد نور خورشید را بازتاب می‌دهد. عدم استفاده از عینک در برف می‌تواند منجر به "برف‌کوری" یا آسیب شدید قرنیه شود.
• کنار دریا و استخر: سطح آب نور را به‌شدت بازتاب می‌دهد و خطر آسیب را دوچندان می‌کند.
• رانندگی: بازتاب نور از سطح آسفالت و شیشه خودروها تمرکز راننده را کاهش می‌دهد.
• ارتفاعات و کوهنوردی: جالب است بدانید شدت اشعه UV به ازای هر ۱۰۰۰ متر ارتفاع، حدود ۱۰ درصد افزایش می‌یابد.

راهنمای خرید عینک آفتابی؛ چه ویژگی‌هایی مهم است؟

هنگام خرید عینک، فریب ظاهر را نخورید. سلامت چشم شما به فاکتورهای فنی زیر بستگی دارد:
۱. استاندارد UV (حیاتی‌ترین فاکتور)برچسب روی عینک باید یکی از موارد زیر باشد:

• UV400 (بهترین حالت که تمام اشعه‌های تا ۴۰۰ نانومتر را فیلتر می‌کند)
• 100% UV Protection
• 99–100% UVA/UVB

۲. نوع لنز مناسب با فعالیت شمالنزهای پلاریزه (Polarized): با حذف بازتاب‌های خیره‌کننده از سطح آب، برف یا جاده، بهترین گزینه برای رانندگی و ورزش‌های آبی هستند.

• لنزهای پلی‌کربنات: به دلیل مقاومت بالا در برابر ضربه، برای کودکان و ورزشکاران ایده‌آل هستند.
• لنزهای فتوکرومیک: تیرگی آن‌ها بر اساس نور محیط تغییر می‌کند و برای استفاده روزمره مناسب‌اند.

۳. رنگ لنزخاکستری: رنگ‌های طبیعی محیط را تغییر نمی‌دهد.

• قهوه‌ای/ کهربایی: کنتراست را افزایش داده و برای رانندگی و هوای ابری عالی است.

۴. طراحی فریمفریم باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که کل چشم را بپوشاند و از ورود نور از کناره‌ها جلوگیری کند. عینک‌های کوچک محافظت کاملی ایجاد نمی‌کنند.

هشدار جدی: رابطه قیمت و کیفیت

آیا عینک گران‌تر، محافظت بهتری دارد؟ لزوماً خیر. بسیاری از عینک‌های ارزان‌قیمت و غیر برند نیز دارای استاندارد UV400 هستند. هزینه بالای برندهای مشهور اغلب مربوط به طراحی و نام تجاری است.

نکته بسیار مهم: استفاده از عینک آفتابی تیره که فاقد فیلتر UV باشد، از نزدن عینک خطرناک‌تر است! چرا؟ زیرا تاریکی لنز باعث می‌شود مردمک چشم بازتر شود و حجم بیشتری از اشعه مضر فرابنفش وارد چشم شده و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به شبکیه وارد کند.

اصول نگهداری از عینک آفتابی

برای افزایش عمر عینک و حفظ کیفیت دید:

• همیشه عینک را در کیف محافظ (Hard Case) نگهداری کنید.
• تنها از دستمال میکروفایبر و اسپری مخصوص لنز استفاده کنید (از گوشه لباس یا دستمال‌کاغذی استفاده نکنید).
• هرگز عینک را در معرض گرمای شدید (مثل روی داشبورد ماشین در تابستان) قرار ندهید، زیرا باعث آسیب به لایه‌های محافظ لنز می‌شود.

با توجه به توضیحات بالا توصیه می شود حتما عینک آفتابی مناسب برای چشم هایتان را با مشاوره چشم پزشک و از فروشگاه ها و مغازه های معتبر خریداری کنید.