فریده آژیر از فرصت ها و چالش های خدمت به عنوان مدیر پرستاری در یک بیمارستان می گوید

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیمارستان فارابی، در آستانه ولادت حضرت زینب (س) و روز پرستار با فریده آژیر، مدیر پرستاری بیمارستان فارابی به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید:

 

همان طوری که می دانید بیمارستان فارابی یکی از مراکزی است که از آغاز تاسیس در خدمت مردم این مرزو بوم بوده وهست. این بیمارستان همه روزه مراجعات بسیار زیادی به خصوص از شهرستان های دور و نزدیک کشور داشته وحتی بیماران از اقصی نقاط کشور به مرکز مراجعه و تحت درمان قرار می گیرند. بیمارستان فارابی به عنوان قطب علمی کشور در حیطه پزشکی و پرستاری محسوب می شود و همیشه همکاران گرامی در این فیلد پیش قدم بوده و در جهت ارتقاء سازمان و خودشان فعال هستند. تلاش همکاران این است که بتوانند از علم روز در مراقبت های پرستاری استفاده بهینه کنند و به نظرم پرستاران بیمارستان فارابی با توجه به حجم کار بالا و تعداد کم کارکنان، در جایگاه مناسبی از نظر کارایی در نظام سلامت بسر می برند.

 

پرستاران برای ارائه خدمات به مددجویان در هر محیط بهداشتی درمانی باید یک پایه ای را از نظر علمی و عملی داشته باشند. این مقدمه همان کارکردن در بیمارستان های عمومی یا جنرال می باشد که اکثر پرستاران در آن کار می کنند و تجربیات زیادی را در حیطه های بهداشتی و درمانی کسب می کنند. ولی اگر همین پرستاران بخواهند در بیمارستان های تک تخصصی و چند تخصصی فعالیت داشته باشند معمولا کار کردن در محیط های تخصصی نیازمند اطلاعات و دانش بیشتری نسبت به آن رشته دارد. پرستاری چشم هم یکی از این فیلدهاست که بایستی علاوه بر دانش، پایه اطلاعات کافی و لازم از روش های تشخیصی و درمانی و مراقبتی داشته باشد تا بتواند به عنوان یک پرستار خوب انجام وظیفه کند. در بیمارستان ما همکاران پرستار به خاطر تعهد کاری و علاقه شخصی خود و انگیزه بالای یادگیری در حیطه های تخصصی و فوق تخصصی و در موقعیت های خاص، کمک شایانی در تشخیص و درمان مددجویان تلاش می کنند. این مسئله می تواند سبب رضایت شغلی بیشتر پرستاران نیز شود . لازم به ذکر است هر چه کار تخصصی تر می شود مشکلات هم به مراتب و به موازات سخت تر می شود. بنابراین اعتراف می کنم مدیریت کردن در این گونه بیمارستان ها درایت بیشتری را می طلبد.

 

ماموریت بیمارستان ها در مواقع بحران نسبت به زمان غیر بحران به طور معمول بیشتر بوده و کادر درمانی به خصوص پرستاران و پزشکان بیشتر درگیر مسائل و مشکلات بحران در زمان همه گیری کووید-19 خواهند بود. علی الخصوص در ابتدای اپیدمی ، که باعث ایجاد رعب و وحشت خاصی در بین مردم و جامعه و بالطبع در میان کادر درمان شده بود. پرستاران بر اساس تعهد و وجدان کاری خود را در معرض خطر قرارداده و از بیمارن کرونایی مراقبت می کردند و مصلحت بیمار را بر سلامتی خود ترجیح می دادند و به نوعی به این شعر سعدی که می گوید: «بنی آدم اعضای یک پیکرند، که در آفرینش ز یک گوهرند. چو عضوی بدرد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار. تو کز محنت دیگران بی غمی، نشاید که نامت نهند آدمی» جامه عمل پوشاندند و با قدرت به مبارزه با این بیماری پرداختند. زیرا معتقد بودند که کرونا را شکست می دهیم.

درباره بیماری کرونا و نحوه سرایت و انتشار سریع بیماری بر اساس نوع ویروس وبا توجه به جهش های پیاپی متوالی آن، تمام کادر درمان برای ایمنی خود در زمان ارائه خدمت به مددجو الزام به رعایت شیوه نامه های بهداشتی بودند . استفاده از وسایل حفاظت فردی در بیمارستان های معین کرونا که مشخص بود بیمار مبتلاست، به طور کامل انجام می شد. ولی در بیمارستان فارابی که به خاطر تک تخصصی و سانتر چشم پزشکی کشور بودن و معین کرونا نبودن، مراجعان زیادی از اقصی نقاط کشور و حتی خارج از کشور داشتیم، با چالش بزرگی مواجهه بودیم. چون این بیمارستان معین کرونا نبود، اکثر کارکنان درمانی نمی دانستند که بیمار مبتلا یا مشکوک به بیماری است. بنابراین از وسایل حفاظت فردی استفاده نمی شد. در این راستا و طبق آمار، کارکنان درمانی بیمارستان فارابی نسبت به بیمارستان های معین کرونا بیشتر به کرونا مبتلا شدند. به همین دلیل دفتر پرستاری برای مدیریت شرایط و رعایت شیوه نامه های بهداشتی، اقدامات زیادی از جمله کاهش حضور همراهان بیمار به بیمارستان، خط کشی کردن در محل های حضور مراجعان با روش های خاص و غربالگری مراجعین و کادر درمانی بیمارستان و غیره را در دستور کار خود قرار داد.

 

پرستاران در بالین اقدامات مراقبتی متنوعی را بر اساس نوع بیماری و بر حسب نیاز بیمار اجرا می کنند. در زمان پیشرفت علم و تکنولوژی، روش های تشخیصی ، درمانی و مهارت های اجرایی پیوسته در حال تغییر و به روز شدن هستند و پرستاران برای اینکه موفق تر عمل کنند باید به علم روز مجهز شوند. به عبارتی دیگر نیاز به آموزش ضمن خدمت دارند. لذا سیاست ها و برنامه های دفتر پرستاری در زمینه آموزش بسیار متنوع بوده و از روش های سنتی منسوخ شده و فاقد اعتبار استفاده نمی شود و بر اساس فناوری های جدید آموزشی از جمله آموزش در گروه های کوچک (Small Group) در واحدهای درمانی که توسط منتورها کنترل و هدایت می گردد، انجام می شود. یکی دیگر از سیاست های آموزشی دفتر پرستاری توانمندسازی رابطان آموزشی مستقر در واحد های مربوطه است. برای آموزش پرسنل جدیدالورود که جزو مهمترین استراتژی آموزشی محسوب می شود با استفاده از لاگ بوک (Logbook) می باشد و هر پرسنل جدید برای کسب مهارت ها و اطلاعات لازم در زمینه های مختلف چشمی باید این مراحل را طی کند تا بتواند به عنوان یک پرستار چشم مطلع، کار در واحد های درمانی رابه طور رسمی شروع کند. اعضای شورای آموزشی و پژوهشی دفتر بر آموزش مبتنی بر شواهد پرستاری تاکید دارند و در این جهت نیز گام های اساسی را بر داشتند.

 

در ارتباط با اقدامات اصلاحی در دفتر پرستاری فعالیت های متنوعی در زمینه های مراقبتی، تشخیصی، درمانی و آموزشی از جمله ارتقاء گزارش نویسی، بالابردن رعایت اصول بهداشت دست، درس گرفتن از خطاهای ایجاد شده در واحدها انجام شد. یکی از شاخص ترین اقدامات اصلاحی در سال 1400 دفتر پرستاری، بعد مدیریتی در زمینه نظارت بیشتر بر فرایند های کاری همکاران می باشد . که در راستای آن ایجاد فضایی مناسب به منظور احترام متقابل و همدلی بین کادر پرستاری و سایر واحدها ایجاد شد.

 

در این رابطه معتقدیم که تمام پرستاران نمونه هستند و کسی بر دیگری برتری ندارد. ولی بر اساس یک سری معیارهای مستند شده ، معاونت درمان دانشگاه افرادی را به عنوان پرستار نمونه معرفی کرد. این معیارها عبارتند از:

چک لیست معتبر روا و پایا شده از معاونت درمان دانشگاه که با امتیاز دهی افرادی که بالاترین نمره را کسب کنند وارد مرحله بعدی می شوند 

داشتن تعهد حرفه ای و بکار گیری آن در عمل و بالین بیمار

همکاری و همراهی در فعالیت های فرابرنامه دفتر پرستاری مثل شرکت در بحران ها (کرونا و چهارشنبه سوری و غیره)

تلاش در جهت ارتقاء دانش و مهارت  بالینی مه در نهایت سبب پیشرفت سریع بیمار و افزایش ایمنی بیمار 

داشتن ارتباط موثر با بیماران و همراهان و همکاران در رده های مختلف

 

از زمان ورود واکسن در سطح کشور به منظور افزایش ایمنی سطح اول گروه های آسیب پذیر یعنی کارکنان نظام سلامت،  بیمارستان فارابی  در اسفند ماه 1399 با گروه بندی کردن کارکنان خط مقدم که با بیمار در ارتباط نزدیک بودند، یعنی پزشکان و پرستاران را شناسایی کرده و اولین دوز واکسن موجود در کشور را به این همکاران بر اساس استراتژی مسئولین بالادستی تزریق کرده است. با گذشت زمان کوتاهی تمام افراد خط اول، دوز اول واکسن را دریافت کردند . تا اول شهریور ماه 1400 تمام کارکنان درمانی و غیر درمانی دوز اول و دوم واکسن را دریافت کرده و پس از آن واکسیناسیون عمومی شروع شد. بیمارستان فارابی در این راستا ابتدا یک پایگاه تزریق واکسن به عموم مردم را راه اندازی کرد که در این پایگاه بیش از چهار هزار نفر واکسن دریافت کردند. در این رابطه تیمی متشکل از حراست، مسئول کنترل عفونت، مسئول بهداشت حرفه ای و چند تن از پرستاران تشکیل شد که همکاری لازم را برای ادامه روند واکسیناسیون به عمل آوردند. البته لازم به ذکر است زمانی که واکسیناسیون عمومی راه اندازی شد یک پایگاه به سه پایگاه واکسیناسیون ارتقاء داده شد تا بتواند جوابگوی مراجعان باشد.

 

پرستار بودن همیشه برای من یک فرصت خوب برای خدمت رسانی به مددجویان بود. به نظرم اگر یک مدیر خوب نباشید هرگز نمی توانید یک پرستار خوب باشید و این دو در کنار هم معنی و مفهوم پیدا می کنند. بنابراین هم اکنون که به عنوان مدیر پرستاری انجام وظیفه می کنم هیچ چیزی عوض نشده و تنها مدل کار تغییر کرده است و آنچه که مرا التیام می بخشد نقش من در تصمیماتی است که می تواند برای بیماران، خانواده و همکاران پرستار اثر بخش باشد. پس بنابراین پرستاران بالقوه مدیر هستند.

 

بنده از زمانی که با جایگاه جدید وارد بیمارستان فارابی شدم خاطرات بسیار زیادی را تجربه کردم. البته ناگفته نباشد که کار کردن در رشته پرستاری هر لحظه اش خاطره است و از بین خاطرات تلخ و شیرین، متاسفانه خاطرات تلخ بیشتر در ذهن اثر می گذارند. می خواستم یک خاطره تلخی را که به تازگی شاهدش بودم برای شما بیان کنم. البته دوست ندارم خوانندگان عزیز را ناراحت کنم ولی چون تاثیر زیادی بر بنده داشت برای شما خواهم گفت. یک پرستار طرحی در سال جدید طرح خود را در روز سه شنبه شروع کرد و پس از گذراندن سه شیفت، روز شنبه هفته بعد در محل کار حاضر نشد. به همین دلیل  نگران شدیم و از طریق منشی دفتر پیگیری کردیم و متوجه شدیم که ایشان دار فانی را وداع گفتند و به لقاءالله پیوستد.  بسیار ناراحت شدیم و پس از مدتی متوجه شدم که فرزند یکی از همکاران واحد های پشتیبانی همین بیمارستان بودند. این تلخ ترین خاطره بنده بود که امیدوارم هر گز برای کسی تکرار نشود.

 

شما پرستاران نوید بخش آسایش و آرامش بیمارانی هستید که چشم انتظار دستان شفابخش شما هستند. بنده به شما دوستان و همراهان گرامی که همواره نهایت تخصص و توان علمی و عملی خود را به کار گرفته اید تا مراجعه کنندگان ناامید را به آرامش برسانند افتخار می کنم. در پایان روز پرستار را به شما عزیزان تبریک عرض می کنم و بهترین ها را برایتان آرزومندم.

 

سرکار خانم آژیر از اینکه در این گفت و گو با ما همراه بودید سپاسگزاریم.