ناخنک پرده ای گوشتی از جنس ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می پوشاند) سفید رنگ ومثلثی شکل است که ابتدای ان از گوشه داخلی چشم شروع شده و بطرف قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) به پیش می رود. رشد بافت هم بند (پیوندی) همراه با بافت عروقی (رگ های ملتحمه) است که قرنیه را مورد هجوم قرار می دهد. ناخنک در واقع فرایندی غیر طبیعی است که طی ان ملتحمه به روی قرنیه رشد می کند و معمولا ابتدا بصورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد می شود که به تدریج به سمت قرنیه رشد میکند .به علت وجود رگ های زیاد معمولا رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است . ناخنک گاهی ملتهب می شود و باعث سوزش و خارش و اشک ریزش می شود.

گاهی اوقات ناخنک رشد زیادی می کند و تا وسط قرنیه می رسد و جلوی دید را می گیرد. به علاوه حتی ناخنک های کوچکتر هم می توانند با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد استیماتیسم شوند و دید افراد را تار کنند.

پیدایش آن بیشتر در اشخاصی که در محیط پر باد، شن و خاک و آفتابی، و کسانی که در گرمای خشک کار می کنند دیده می شود. ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد . وجود یک زمینه ارثی محتمل است اما یک روند ارثی و روشن برای ان یافت نشده است. در صورتیکه به سطح قرنیه تجاوز کند (مخصوصا اگر تا حدی پیش برود که مانع دید شود) برداشتن آن به وسیله عمل جراحی ضرورت پیدا میکند اما باید متوجه بود بعد از عمل ممکنست مکررا عود کند. به نظر میرسد که قرار گرفتن در معرض نور افتاب به ویژه پرتو فرابنفش به مدت طولانی، خشکی و غبار نقش مهمی در ایجاد این بیماری داشته باشند.

اشعه ماورائ بنفش خورشید ( UV) در ایجاد ناخنک موثر است بنابراین توصیه می شود افرادی که در مناطق افتابی زندگی می کنند و مدت زیادی در معرض تابش افتاب هستند از کلاه لبه دار و عینک افتابی استفاده کنند. همچنین باد شدید و گرد و خاک ممکن است با تحریک چشم در ایجاد ناخنک موثر باشد. در افرادی که ناخنک دارند معمولا ورود اب به چشم ها (در موقع شستن دست و صورت یا حمام کردن) باعث تحریک چشم و ایجاد سوزش و قرمز شدن چشم ها می شود. بنابراین این افراد باید دقت کنند که حتی الامکان آب وارد چشم شان نشود.

- اگر ناخنک کوچک باشد و ظاهر ناخوشایندی نداشته باشد و باعث قرمزی و سوزش چشم ها نشود نیاز به درمان خاصی ندارد.

- اگر ناخنک گهگاه ملتهب شود و سوزش و قرمزی چشم ایجاد کند مصرف قطره های اشک مصنوعی به صورت مکرر ممکن است باعث تسکین علائم شود. در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد می توان با نظر چشم پزشک یک دوره درمان با قطره های استروئیدی یا سایر قطره های ضد التهاب انجام داد.

- در مورد ناخنک های بزرگتر که از لحاظ ظاهری و زیبایی اهمیت دارند (نمای ظاهری ناخوشایندی داشته باشد) و یا با ایجاد استگماتیسم باعث تاری دید شده اند می توان با جراحی ناخنک را برداشت البته اگر ناخنک به صورت ساده برداشته شود احتمال عود ان زیاد است و به خصوص در افراد جوان و افرادی که ناخنک ملتهب دارند در نیمی از موارد عود دیده می شود. در این افراد بهتر است علاوه بر برداشتن ناخنک از روش های تکمیلی همچون پیوند ملتحمه یا استفاده از داروهای خاص (مثل اریترومایسین) در حین جراحی استفاده کرد.

- در ناخنک های خیلی بزرگ که وسط قرنیه را هم درگیر کرده اند ممکن است لازم باشد علاوه بر اقدامات فوق از پیوند لایه ای قرنیه برای اصلاح شکل قرنیه استفاده کرد.

- اما پس از عمل هم محافظت چشم ها از میزان بیش از حد پرتو فرابنفش با استفاده از عینک های آفتابی مناسب و جلوگیری از خشکی چشم و رسیدن غبار به چشم میتوان از عود مجدد ان تا حدی جلوگیری کرد.