نگاهی به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در بستر تروماهای نظامی
استرس پس از سانحه یا PTSD یک اختلال روانی است که در پی تجربه مستقیم و یا غیر مستقیم یک رویداد تروماتیک مانند مرگ، تهدید به مرگ، خشونت های مختلف، شکنجه جنگ، زلزله و... ایجاد شده و موجب نشانه های قابل ملاحظه ای از ناراحتی در تقریبا هر کس می شود.
نشانههای بالینی اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD معمولاً با علائم زیر همراه است:
خاطرات مزاحم
- کابوسها و رؤیاهای تکرارشونده
- افکار ناخواسته و مزاحم درباره رویداد
- واکنشهای شدید فیزیکی یا هیجانی هنگام یادآوری تروما
اجتناب
- اجتناب از فکر کردن یا صحبت درباره حادثه
- اجتناب از مکان ها، افراد یا فعالیت هایی که یادآور رویداد هستند
تغییرات منفی در شناخت و خلق
- احساس افسردگی، اضطراب، گناه، ترس یا خشم
- باورهای منفی درباره خود، دیگران یا دنیا مثلاً «من بدم»، «نمیشود به کسی اعتماد کرد»، «دنیا خطرناک است»
- مشکل در تجربه احساسات مثبت
- اختلال در حافظه و تمرکز
تغییرات در برانگیختگی و واکنش
- تحریکپذیری و پرخاشگری
- گوشبهزنگ بودن و واکنش اغراقآمیز
- اختلال خواب
- رفتارهای بیپروا یا پرخطر
نقش فجایع و رویدادهای آسیبزا در بروز PTSD
وقوع فجایع، چه بهصورت طبیعی (مانند سیل، زلزله، سونامی و …) و چه بهدلیل دخالت انسانی (جنگ، تجاوز، خیانت، قتل و …) امری نادر نیست. هر سال تعداد بیشماری از افراد در سراسر جهان با انواعی از رویدادهای تروماتیک مواجه میشوند که میتواند زمینهساز بروز PTSD در آنان شود.
تأثیر آسیبهای نظامی در بروز PTSD
در موقعیتهای نبرد ،که تهدید مداوم برای جراحت یا مرگ، و محدودیت در فرار یا پناه گرفتن وجود دارد، روشهای مقابله کردن معمول فرد، نسبتا بی فایده و ناکارآمد هستند.نبرد، ویژگی هایی مانند ترس ،پیش بینی ناپذیری،موقعیت های کنترل ناپذیر و لزوم کشتن را با خود به همراه دارد. عوامل دیگری ممکن است به استرس کلی که افراد در دوران جنگ تجربه می کنند، بیشتر کمک کنند . مانند:جدایی از افراد عزیز ، کاهش آزادی شخصی، محرومیت خواب، شرایط جوی خشن ودشوار و خطر بیشتر برای ابتلا به بیماری. خیلی از افرادی که درگیر آشوب جنگ بودهاند، تا ماهها یا حتی سالها پس از پایان درگیری دچار مشکلات روانی شدید میشوند که عمدتاً با PTSD شناخته میشود.
درمان PTSD
درمان این اختلال معمولاً ترکیبی از رواندرمانی و دارودرمانی است که به روش های زیر انجام می شود:
رواندرمانی
- شامل درمان شناختی
- رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT)
- حساسیتزدایی و بازپردازش حرکات چشم (EMDR)
- مواجهه درمانی طولانیمدت (Prolonged Exposure)
دارودرمانی
- داروهای ضد افسردگی (مانند SSRIs) برای کاهش نشانههای خلقی وافکار مزاحم
- داروهای ضد اضطراب برای کاهش کابوس و بهبود کیفیت خواب
تهیه کننده: فاطمه پسندیده نیا، دکترای روانشناسی
ارسال نظر