به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ برخلاف تصور عمومی، آستیگماتیسم یک بیماری نیست، بلکه یک خطای انکساری بسیار شایع در چشم است. برای درک بهتر، قرنیه (سطح شفاف جلوی چشم) و عدسی چشم یک فرد سالم را مانند سطح یک توپ بسکتبال، کاملاً گرد و کروی در نظر بگیرید. این شکل منظم باعث می‌شود نور پس از عبور از آن، دقیقاً روی یک نقطه در شبکیه متمرکز شود و تصویری واضح ایجاد کند.

اما در چشم آستیگمات، قرنیه یا عدسی شکلی نامنظم و شبیه به توپ راگبی یا تخم‌مرغ دارد. این عدم تقارن باعث می‌شود نور به جای یک نقطه، روی چندین نقطه مختلف در شبکیه متمرکز شود و در نتیجه، تصویری مبهم و کشیده به وجود آید.

 

چشم آستیگمات چگونه می‌بیند؟

مهم‌ترین مشخصه دید یک فرد آستیگمات، تاری دید در تمام فواصل است. چه به دور نگاه کند و چه به نزدیک. این تاری با آنچه در نزدیک‌بینی یا دوربینی تجربه می‌شود، متفاوت است. سایر علائم عبارت‌اند از:

• کشیدگی و اعوجاج تصاویر: خطوط مستقیم (مانند لبه‌های میز یا چارچوب در) ممکن است خمیده یا کج به نظر برسند.
• خستگی و درد چشم: تلاش مداوم چشم برای فوکوس کردن، باعث احساس خستگی، سوزش یا درد در اطراف چشم می‌شود.
• سردرد و دوبینی: این علائم معمولاً پس از فعالیت‌های چشمی طولانی‌مدت مانند مطالعه یا کار با کامپیوتر بروز می‌کنند.
• مشکل در دید شب: یکی از شایع‌ترین شکایت‌ها، دیدن هاله‌ یا خطوط کشیده نورانی در اطراف چراغ‌ها در شب است که رانندگی را دشوار می‌کند.

 

راهکارها برای دید شفاف در مبتلایان به آستیگماتیسم

خوشبختانه آستیگماتیسم به راحتی قابل اصلاح است. چشم‌پزشک پس از معاینه دقیق، بهترین راهکار را متناسب با شرایط شما پیشنهاد می‌دهد. برخی از رایج ترین راهکارها در ادامه آورده شده است. تمامی این روش ها تنها پس از معاینه دقیق توسط چشم پزشک و بنا بر تشخیص وی و همچنین شرایط بیمار، قابل انجام خواهد بود.

عینک و لنزهای تماسی

• ساده‌ترین و رایج‌ترین راه حل، استفاده از عینک است. عدسی عینک‌های مخصوص آستیگماتیسم دارای یک محور مشخص (سیلندر) است که انحنای نامنظم قرنیه را جبران کرده و نور را به درستی روی شبکیه متمرکز می‌کند.
• لنزهای تماسی توریک (Toric) نیز گزینه‌ای عالی برای اصلاح آستیگماتیسم هستند که دیدی وسیع‌تر و طبیعی‌تر از عینک فراهم می‌کنند.

جراحی‌های اصلاحی

• برای کسانی که به دنبال راه حلی دائمی برای کاهش یا حذف وابستگی به عینک و لنز هستند، جراحی‌های لیزری مانند لیزیک (LASIK) و پی‌آر‌کِی (PRK) انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند.
• در این روش‌ها، جراح با استفاده از لیزر، شکل قرنیه را با دقتی بسیار بالا تغییر می‌دهد تا خطای انکساری آن اصلاح شود. این جراحی‌ها سریع، ایمن و با دوره نقاهت کوتاه هستند.

لنزهای داخل چشمی

• برای بیمارانی که علاوه بر آستیگماتیسم، به آب مروارید نیز مبتلا هستند، یک راه حل هوشمندانه وجود دارد. در حین جراحی آب مروارید، می‌توان از لنزهای داخل چشمی توریک (Toric IOLs) استفاده کرد.
• این لنزهای پیشرفته همزمان کدورت ناشی از آب مروارید و خطای آستیگماتیسم را اصلاح کرده و دیدی شفاف و بدون نیاز به عینک برای دور فراهم می‌کنند.

 

آیا می‌توان از آستیگماتیسم پیشگیری کرد؟

پاسخ کوتاه خیر است. آستیگماتیسم عمدتاً یک عارضه ژنتیکی است و اغلب افراد با آن متولد می‌شوند یا در طول زمان به آن مبتلا می‌شوند. هیچ رژیم غذایی، ورزش یا دارویی برای جلوگیری از بروز آن وجود ندارد. مهم‌ترین اقدام، تشخیص به موقع است، به خصوص در کودکان. آستیگماتیسم اصلاح‌نشده در سنین پایین می‌تواند منجر به تنبلی چشم (آمبلیوپی) شود. به همین دلیل، انجام معاینات منظم چشم‌پزشکی از سنین کودکی امری حیاتی است.

اگر شما یا فرزندتان علائمی مانند تاری دید، سردرد یا خستگی چشم را تجربه می‌کنید، آن را نادیده نگیرید. آستیگماتیسم یک چالش پیچیده نیست و راهکارهای درمانی مدرن می‌توانند به سادگی و با اثربخشی بالا، دیدی شفاف و باکیفیت را به شما هدیه دهند.

برای دریافت نوبت درمانگاه های تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان فارابی به نشانی nobat.tums.ac.ir مراجعه کنید.