به مناسبت هفته سلامت روان
سواد سلامت روان و روایت رسانه در بحران
در دنیای پرشتاب امروز، که بحرانها نه فقط در واقعیت که در فضای ذهن و رسانه نیز شکل میگیرند، نوع روایتگری خبر نقشی حیاتی در حفظ آرامش عمومی ایفا میکند. فاطمه پسندیدهنیا، دکتری روانشناسی، در مطلبی به این مسئله پرداخته است. او تاکید میکند که برای عبور سالم از بحرانها و جلوگیری از تبدیل آگاهی به اضطراب جمعی، جامعه نیازمند مسلح شدن به دو ابزار اساسی است؛ «سواد سلامت روان» برای درک و مدیریت احساسات درونی، و «سواد رسانهای» برای تشخیص حقیقت از شایعه و درک تاثیر هیجانی پیامها. این روانشناس تبیین میکند که چگونه ترکیب این دو سواد، جامعهای تابآور میسازد که از دل آشفتگیها، رشد و همدلی میآفریند.
به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ در جهان پرتحول امروز، بحرانها تنها در میدانهای واقعی رخ نمیدهند؛ بلکه در ذهن و رسانه نیز شکل میگیرند. نحوهی روایت بحران در رسانهها میتواند یا منبع امید و آگاهی باشد، یا عامل اضطراب و آشفتگی جمعی. از نگاه روانشناسی، سواد سلامت روان به معنای توانایی درک، مدیریت و برقراری ارتباط سالم با احساسات خود و دیگران است.
به زبان ساده، کسی که سواد سلامت روان دارد میداند:
- سلامت روان چیست و چرا به اندازه سلامت جسم اهمیت دارد.
- علائم اولیه مشکلات روانی (مثل اضطراب، افسردگی، وسواس، استرس زیاد و غیره) را میشناسد.
- میداند چهطور با فردی که مشکل روانی دارد، برخورد درست و بدون قضاوت داشته باشد.
- بینش کافی دارد که کجا و چگونه کمک حرفهای بگیرد (مثلاً مراجعه به روانشناس یا روانپزشک).
- میتواند اطلاعات درست را از منابع معتبر تشخیص دهد و تحت تأثیر باورهای نادرست یا برچسبهای منفی جامعه قرار نگیرد.
- یاد گرفته است از راهکارهای خودمراقبتی روانی استفاده کند؛ مثل تنظیم خواب، مدیریت استرس، بیان هیجانها و حفظ روابط حمایتی
در کنار آن، سواد رسانهای یعنی قدرت تشخیص اطلاعات درست از شایعه، و درک تأثیر هیجانی پیامها بر ذهن و رفتار انسان. به زبان ساده، کسی که سواد رسانهای دارد:
- میداند هر پیام رسانهای هدفی دارد (اطلاعرسانی، تبلیغ، تأثیرگذاری یا حتی فریب).
- میتواند واقعیت را از دستکاری یا بزرگنمایی تشخیص دهد.
- میفهمد چطور احساسات، باورها و تصمیمهای ما ممکن است با محتوای رسانهها شکل بگیرد یا جهت پیدا کند.
- دانش کافی دارد که چطور از رسانهها به شکل سالم و مسئولانه استفاده کند، بدون اینکه اسیر شایعه، ترس یا مقایسههای ناسالم شود.
- میتواند منبع معتبر را از منبع غیرقابل اعتماد تشخیص دهد.
- و در نهایت، یاد گرفته است خودش هم پیامهایی اخلاقی، واقعی و اثرگذار تولید کند (مثل پستها، خبرها یا محتواهای آموزشی)
زمانی که این دو سواد در کنار یکدیگر قرار گیرند، جامعهای شکل میگیرد که نه تنها از بحرانها آسیب نمیبیند، بلکه از دل آن رشد، همدلی و تابآوری برمیخیزد. در محیط بیمارستان، روایت دقیق، آرام و مسئولانهی اطلاعات، نقشی حیاتی در حفظ آرامش بیماران و کارکنان دارد. هر پیام، فرصتی است برای ترمیم اعتماد عمومی، کاهش اضطراب و تقویت تابآوری جمعی.
ارسال نظر