گرامیداشت 173 سال تجربه و 90 سال افتخارآفرینی دانشگاه علوم پزشکی تهران
رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی: دکتر راتولد اولین دوره رزیدنتی چشم در ایران را در دارالفنون تشکیل داد
دکتر حمیدرضا نمازی، رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی در مراسم گرامیداشت 173 سال تجربه و 90 سال افتخار آفرینی دانشگاه علوم پزشکی تهران که در بیمارستان فارابی برگزار شد ضمن اشاره به نقش کلیدی پروفسور محمدقلی شمس و پدرش، لسان الحکما در پایه گذاری چشم پزشکی در ایران گفت: چشم در فرهنگ ایرانی همواره یک مساله جدی به شمار می‌رفته و مشکلات چشمی در ایران قصه‌های پیچیده‌ای دارد. تراخم درکشور به خصوص شوشتر، کرمان و تهران به ویژه در جنوب آن بینایی را از بسیاری از مردم گرفت. مشکلات چشمی ناصرالدین شاه و عایشه همسرش. درمان نشدن بیماری چشمی امینه اقدس، سوگولی ناصر الدین شاه و تنها زنی که به تنهایی به فرنگ اعزام می‌شود و حتی برای پیدا کردن راه حل درمانی برایش مجلس طبی هم تشکیل می‌شود. همه بیانگر آن است که در آن دوران برای حل مشکلات چشمی الزامات زیادی وجود داشت.
به گزارش سینا رسانه دانشگاه علوم پزشکی تهران بیمارستان فارابی، دکترحمید رضا نمازی، رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی در حاشیه مراسم ۱۷3 سالگی تشکیل دارالفنون و ۹۰ سالگی تاسیس دانشگاه علوم پزشکی تهران که در بیمارستان فارابی برگزار شد گفت: دارالفنون (پلی تکنیک) که اول قرار بود یک مدرسه نظامی باشد در سال ۱۲۳۰ راه اندازی شد؛ اما با توجه به نامش قرار شد به آموزش فنون دیگری هم بپردازد. به همین دلیل شعبه‌های طب و دواسازی با کمک پزشکان خارجی که عموما اتریشی بودند و بعدها فرانسوی ها و سپس آلمانی هم به آن اضافه شدند، شکل گرفت.
وی افزود: دانشگاه علوم پزشکی عملا تداوم دارالفنون است که در سال ۱۳۱۳ ساخته می‌شود؛ ولی دانشجویان همچنان تا سال ۱۳۱۶ در مدرسه طب بودند و در این دوران کحالی یا چشم پزشکی نیز وجود داشته است. حتی برخی از اولین گروهی از پزشکان که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می‌رفتند، برای خواندن کحالی می‌رفتند.
رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی با اشاره به اینکه به کسانی که از دارالفنون فارغ التحصیل می‌شدند تا سالیان سال اجازه نمی‌دادند که از واژه دکتر استفاده کنند و آنها را تنها طبیب می‌نامیدند، افزود: این روند ادامه داشت تا اینکه «خلیل ثقفی» به دلایلی دکتر نامیده می‌شود.
وی ادامه داد: به دلیل مشکلات چشمی در ایران از قبیل تراخم، نابینایی و بیماری‌های دیگر چشمی که در سطح کشور رو به گسترش بود و از سوی دیگر مشکلات چشمی سران مملکت از قبیل « مسعود میرزا ظل السلطان» ، یک چشم پزشک شاخص لهستانی فرانسه نشین به نام « گالزوفسکی» به ایران دعوت می‌شود. او نیز شاگرد خود « راتولد» را به جای خود در ایران می‌گذارد. « راتولد» مدرسه کحالی یا به تعبیر امروزی چشم پزشکی را در دارالفنون راه اندازی می‌کند و در این مدرسه افراد بسیاری آموزش می‌بینند. در دارالفنون دانش آموختگان از مدرسه طب به کحالی یا به تعبیر امروزی چشم پزشکی می‌آمدند و اولین دوره رزیدنتی چشم در ایران توسط دکتر « راتولد» در دارالفنون تشکیل شد.
دکتر نمازی یادآور شد: خوشبختانه شاگردان ممتاز مدرسه طب گلچین شده و به مدرسه کحالی می‌روند. خود این مساله باعث رونق چشم پزشکی شاخص شدن آن می‌شود. از شاخص‌ترین این افراد می‌توان به« لسان الحکما» پدر پروفسور محمد قلی شمس، محمود خان شیمی پایه گذار شیمی مدارس و اولین نویسنده کتاب‌های شیمی، مرحوم مرزبان که از بزرگان مشروطه و چشم پزشک این دوران بود، حسین خان کحال و بسیاری دیگر می‌توان اشاره کرد. وی تصریح کرد: مدرسه کحالی در دارالفنون از ۱۲۷۰ به بعد رونق پیدا می‌کند و همین سنت چشم پزشکی از دارالفنون تا دانشکده پزشکی تداوم پیدا کرده و در سال ۱۲۹۷ مستقل می‌شود و دوباره در دانشکده پزشکی ادامه می‌یابد. دو رشته جراحی و کحالی در دارالفنون به دلایل مختلف رشد می‌کنند که مهم‌ترین آن شرایط جامعه آن روز و نیاز به این رشته‌ها بود. گروه چشم پزشکی در سال ۱۳۲۵راه می‌افتد. کرسی کحالی ابتدا به دست لسان الحکما و پس از آن پروفسور شمس و بعد دکتر باستان و سپس پروفسور قوام صدوقی اداره می‌شود.
رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ادامه داد: چشم در فرهنگ ایرانی همواره یک مساله جدی به شمار می‌رفته و مشکلات چشمی در ایران قصه‌های پیچیده‌ای دارد. تراخم درکشور به خصوص شوشتر، کرمان و تهران به ویژه در جنوب آن بینایی را از بسیاری از مردم گرفت. مشکلات چشمی ناصرالدین شاه و عایشه همسرش. درمان نشدن بیماری چشمی امینه اقدس، سوگولی ناصر الدین شاه و تنها زنی که به تنهایی به فرنگ اعزام می‌شود و حتی برای پیدا کردن راه حل درمانی برایش مجلس طبی هم تشکیل می‌شود. همه بیانگر آن است که در آن دوران برای حل مشکلات چشمی الزامات زیادی وجود داشت.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: زنان چشم پزشک ما هم شاخصند. دکتر «عفت سیاح سپانلو» ملقب به «معصومه کحال زاده» همسر «حسین کحال زاده» که اولین دوره کحالی را گذراند. زنی بود که فعالیت‌های اجتماعی زیادی را انجام داد و مجله دانش را که اولین مجله مستقل مربوط به زنان بود، طی سال‌های ۱۲۸۹ تا ۱۲۹۰ منتشر می‌کرد. همچنین از افراد دیگری مثل «زهرا شیدایی» و «گوهرخاک پور» می‌توان نام برد که با وجود آنکه کحال هم نبودند، اما در دوران قاجار خدمات ارزنده ای در حوزه چشم پزشکی انجام داده اند.
دکتر نمازی در مورد نام گذاری کحالی به چشم پزشکی یادآور شد: تغییر واژه کحالی به چشم پزشکی مربوط به دورانی است که فرهنگستان اول در سال‌های ۱۳۱۵ تا 1318 واژه‌های عربی را به فارسی تبدیل کرد. پروفسورمحمد قلی شمس نیز جزو کمیسیون پزشکی واژه گزینی بود. در این ایام علم النفس به روان شناسی و علم الجتماع هم به جامعه شناسی تغییر پیدا می‌کند.
خبرنگار: بنفشه پورناجی
تهیه کننده:
ارسال نظر