آموزش سلامت بیمارستان فارابیبه مناسبت ماه خودمراقبتی
ضرورت نوشیدن آب کافی برای سلامتی بدن و چشم ها
آب، ستون فقرات سلامت بدن و هر سلول زنده است. در حالی که اهمیت هیدراتاسیون کافی برای عملکرد بهینه اندامها و شادابی پوست بر کسی پوشیده نیست، نقش حیاتی آن در سلامت چشمان ما، بهویژه در فصول گرم سال، اغلب نادیده گرفته میشود. از خشکی، خستگی و تیرگی زیر چشم هر یک می تواند نشانه ای از کم آبی بدن باشد. در این مطلب، به بررسی جامع تأثیر کمآبی بر بینایی و عوارض احتمالی آن میپردازیم تا با افزایش آگاهی، از سلامت چشمان شما محافظت کنیم.
به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ آب عنصری حیاتی برای بقای تمام موجودات زنده و عملکرد صحیح هر سلول در بدن ماست. در حالی که اهمیت نوشیدن آب کافی برای سلامت عمومی بدن، پوست و اندامهای حیاتی بر کسی پوشیده نیست، شاید کمتر به نقش حیاتی آن در سلامت چشمانمان توجه کردهایم. به ویژه در فصل های گرم سال که ضرورت نوشیدن آب کافی بیش از پیش اهمیت پیدا می کند. ما در این مطلب تلاش کرده ایم تا به شما نشان دهیم که چرا نوشیدن آب کافی برای بینایی شما ضروری است و کمبود آن چه عوارضی میتواند داشته باشد.
نقش آب در سلامت چشمان شما؛ فراتر از تصور
چشمان ما مانند سایر اعضای بدن به شدت به آب وابسته هستند. آب در چندین جنبه کلیدی، سلامت و عملکرد بهینه چشم را تضمین میکند:
تولید اشک و حفظ لایه اشکی
اشک، مایعی حیاتی است که سطح چشم را مرطوب نگه میدارد، از آن در برابر ذرات خارجی و عوامل بیماریزا محافظت میکند و برای دید واضح ضروری است. لایه اشکی از سه جزء اصلی تشکیل شده است: لایه آبکی (که بیشترین حجم را دارد)، لایه چربی و لایه موسین. بخش عمده لایه آبکی از آب تشکیل شده است. زمانی که بدن دچار کمآبی میشود، تولید لایه آبکی اشک کاهش مییابد و کیفیت اشک نیز تحت تأثیر قرار میگیرد. این عدم تعادل در ترکیب اشک میتواند منجر به تبخیر سریعتر اشک و در نتیجه خشکی چشم شود.
هیدراتاسیون بافتهای چشم
بسیاری از ساختارهای چشم، مانند قرنیه (پنجره شفاف جلوی چشم)، زجاجیه (ماده ژلهای داخل چشم) و زلالیه (مایع داخل اتاق قدامی چشم)، عمدتاً از آب تشکیل شدهاند. زجاجیه، که حدود ۹۹٪ آن آب است، به حفظ شکل کره چشم و انتقال نور به شبکیه کمک میکند. زلالیه نیز مسئول تغذیه بخشهای جلویی چشم و حفظ فشار داخل چشمی است. هیدراتاسیون کافی برای حفظ شفافیت و عملکرد صحیح این بافتها ضروری است.
جریان خون و تغذیه چشم
آب کافی برای حفظ حجم خون و گردش خون سالم در سراسر بدن، از جمله رگهای خونی ظریف چشم، حیاتی است. جریان خون مناسب، اکسیژن و مواد مغذی ضروری را به سلولهای چشم میرساند و به دفع مواد زائد کمک میکند.
عوارض کمآبی بر سلامت چشمان شما؛ علائمی که نباید نادیده گرفت
هنگامی که بدن شما دچار کمآبی میشود، چشمانتان نیز از این قاعده مستثنی نیستند و ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنید:
خشکی چشم (Dry Eye Syndrome)
این شایعترین و مستقیمترین عارضه کمآبی بر چشم است. کاهش تولید اشک یا تغییر کیفیت آن، منجر به احساس سوزش، خارش، قرمزی، احساس وجود شن یا جسم خارجی در چشم و تاری دید متناوب میشود. این علائم میتوانند بسیار آزاردهنده باشند و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.
تاری دید یا نوسانات بینایی
لایه اشکی سالم برای شکست صحیح نور و دید واضح ضروری است. هنگامی که چشم خشک است، لایه اشکی ناپایدار شده و میتواند منجر به تاری دید موقت یا نوسانات در وضوح بینایی شود، به ویژه هنگام مطالعه، کار با کامپیوتر یا رانندگی.
خستگی چشم و سردرد
کمآبی میتواند منجر به خستگی عمومی بدن، از جمله خستگی عضلات چشم شود. این امر ممکن است باعث افزایش فشار بر چشمها و بروز سردرد، به ویژه در ناحیه پیشانی و اطراف چشمها، شود.
حساسیت به نور (Photophobia)
چشمان خشک و تحریکشده ممکن است نسبت به نور حساستر شوند و باعث ناراحتی در محیطهای روشن شوند.
گودی و تیرگی زیر چشم
اگرچه این یک عارضه مستقیم بر بینایی نیست، اما کمآبی میتواند باعث کاهش حجم مایعات در بافتهای اطراف چشم شده و منجر به ظاهر گودافتاده و تیرهتر زیر چشمها شود.
چگونه چشمان خود را هیدراته نگه داریم؟ راهکارهای ساده و مؤثر
حفظ هیدراتاسیون کافی برای سلامت کلی بدن و چشمان شما ضروری است. در اینجا چند توصیه کاربردی آورده شده است:
نوشیدن آب کافی
یک توصیه کلی، نوشیدن ۸ لیوان آب (حدود ۲ لیتر) در روز است، اما نیازهای فردی بسته به فعالیت بدنی، آب و هوا و وضعیت سلامتی متفاوت است. به صدای بدن خود گوش دهید و به محض احساس تشنگی، آب بنوشید. همیشه یک بطری آب همراه خود داشته باشید.
مصرف میوهها و سبزیجات آبدار
بسیاری از میوهها و سبزیجات مانند هندوانه، خیار، پرتقال، توتفرنگی و کاهو حاوی مقادیر زیادی آب هستند و میتوانند به هیدراتاسیون کلی بدن کمک کنند.
کاهش مصرف نوشیدنیهای دیورتیک
نوشیدنیهایی مانند قهوه، چای سیاه و نوشابههای کافئیندار میتوانند باعث افزایش دفع ادرار و در نتیجه از دست دادن مایعات بدن شوند. مصرف آنها را تعدیل کنید.
استفاده از مرطوبکننده هوا (Humidifier)
در محیطهای خشک (به ویژه در فصول سرد یا در اتاقهای دارای تهویه مطبوع)، استفاده از مرطوبکننده هوا میتواند به حفظ رطوبت محیط و کاهش تبخیر اشک کمک کند.
پلک زدن آگاهانه
هنگام کار با رایانه، مطالعه یا تماشای تلویزیون، تمایل به کاهش نرخ پلک زدن وجود دارد. آگاهانه پلک زدن را افزایش دهید تا اشک به طور منظم روی سطح چشم پخش شود. بهتر است هر 20 دقیقه یکبار نگاه خود را از صفحه نمایشگر یا تلفن همراه راداشته و به مدت 20 ثانیه به فاصله 20 فوتی (6 متر) نگاه کرده و پلک بزنید.
استفاده از اشک مصنوعی (در صورت لزوم)
اگر علائم خشکی چشم را تجربه میکنید، با مشورت چشمپزشک میتوانید از قطرههای اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید. این قطرهها میتوانند به مرطوب نگه داشتن سطح چشم کمک کنند.
سلامت چشمان شما ارتباط تنگاتنگی با سلامت کلی بدنتان دارد و هیدراتاسیون کافی، یکی از سادهترین و در عین حال مؤثرترین راهها برای محافظت از بینایی شماست. با نوشیدن آب کافی و رعایت نکات ساده، میتوانید به حفظ رطوبت چشمانتان کمک کرده و از بروز بسیاری از عوارض ناشی از کمآبی پیشگیری کنید. به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
در پایان باید به این نکته مهم اشاره کرد که ایجاد مشکلات چشمی گفته شده صرفاً به دلیل مصرف کم آب برای چشمان شما به وجود نمی آید و نمی توان گفت خشکی چشم تنها به دلیل کم مصرف کردن آب و مایعات به وجود آمده بلکه کم آبی بدن ممکن است باعث تشدید این مشکلات و علائم آن شود. به همین دلیل توصیه می کنیم در صورت مشاهده هر یک از بیماری ها و مشکلاتی که گفته شده، علاوه بر نوشیدن آب کافی، به چشم پزشک نیز مراجعه کرده و از هرگونه خوددرمانی پرهیز کنید. فراموش نکنید خودمراقبتی به معنای توجه آگاهانه و فعال به نیازهای جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی خود است تا بتوانید سلامت، آرامش و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید و از سلامت خود در برابر چالشهای روزمره محافظت کنید.
در صورت تمایل و برای دریافت نوبت درمانگاه های اخصصی و فوق تخصصی بیمارستان فارابی به نشانی nobat.tums.ac.ir مراجعه کنید.
ارسال نظر