به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ سلامت چشم، نعمتی بی‌بدیل است که گاهی اوقات تحت تأثیر باورهای غلط و اطلاعات نادرست به خطر می‌افتد. در میان عموم مردم، تصورات اشتباهی درباره بیماری‌های چشمی، روش‌های درمان و حتی زمان مناسب مراجعه به چشم‌پزشک وجود دارد که می‌تواند سلامت بینایی فرد و جامعه را تهدید کند. در بیمارستان فارابی، ما بر آنیم تا با آگاهی‌بخشی صحیح و مبتنی بر شواهد علمی، این باورهای غلط را برطرف کرده و مسیر درست مراقبت از چشم را به شما نشان دهیم. در این مطلب مثال های رایجی از این نوع تصورات غلط آورده شده است.

باورهای غلط رایج درباره سلامت چشم و واقعیت آن‌ها

باور غلط: "ورزش‌های چشمی می‌توانند بینایی را بهبود بخشند یا نیاز به عینک را از بین ببرند."

واقعیت: ورزش‌های چشمی ممکن است به کاهش خستگی چشم یا بهبود هماهنگی عضلات چشم کمک کنند، اما هرگز نمی‌توانند ساختار چشم را تغییر دهند یا عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم را درمان کنند. برای اصلاح این مشکلات، عینک، لنز تماسی یا جراحی‌های لیزری (مانند لازک یا PRK) تنها راه‌حل‌های مؤثر هستند.

باور غلط: "خواندن در نور کم یا نشستن نزدیک تلویزیون یا صفحه نمایش رایانه به چشم آسیب دائمی می‌رساند."

واقعیت: استفاده از چشم در نور کم یا خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه نمایش (تلفن همراه، رایانه، تلویزیون) می‌تواند باعث خستگی موقت چشم، خشکی و ناراحتی شود، اما هیچ شواهد علمی مبنی بر آسیب دائمی به بینایی یا ساختار چشم وجود ندارد. چشم انسان برای دیدن در شرایط نوری مختلف طراحی شده است. البته رعایت استراحت منظم چشم و پلک زدن کافی برای کاهش این علائم موقت، ضروری است.

باور غلط: "اگر بینایی‌ام خوب است، نیازی به معاینه چشم‌پزشکی ندارم."

واقعیت: این یکی از خطرناک‌ترین باورهای غلط است. بسیاری از بیماری‌های جدی چشمی مانند گلوکوم (آب سیاه) و رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند و بیمار ممکن است تا زمانی که آسیب جدی و غیرقابل برگشتی به بینایی وارد نشده، متوجه مشکل نشود. معاینه جامع چشم‌پزشکی، تنها راه تشخیص زودهنگام این بیماری‌های خاموش است.

باور غلط: "قطره‌های ضد قرمزی چشم بی‌ضرر هستند و می‌توانند همیشه استفاده شوند."

واقعیت: قطره‌های ضد قرمزی با تنگ کردن موقت رگ‌های خونی، قرمزی چشم را کاهش می‌دهند. اما استفاده مکرر از آن‌ها می‌تواند منجر به پدیده‌ای به نام "قرمزی بازگشتی" (Rebound Redness) شود، به این معنی که پس از قطع مصرف، چشم‌ها حتی قرمزتر از قبل می‌شوند. این قطره‌ها علت اصلی قرمزی را درمان نمی‌کنند و ممکن است علائم یک بیماری جدی‌تر را پنهان کنند.

باور غلط: "هر نوع قرمزی یا ترشح چشم را می‌توان با قطره آنتی‌بیوتیک درمان کرد."

واقعیت: بسیاری از موارد قرمزی و ترشح چشم ناشی از عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی چشم) یا آلرژی هستند که آنتی‌بیوتیک‌ها هیچ تأثیری بر آن‌ها ندارند. مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود، به این معنی که در آینده، در صورت نیاز واقعی، این داروها دیگر مؤثر نخواهند بود. همچنین، ممکن است عفونت‌های جدی‌تر را پنهان کرده و تشخیص و درمان به موقع را به تأخیر بیندازند.

باور غلط: "کورتون‌ها (استروئیدها) برای هر التهاب چشمی مفیدند."

واقعیت: قطره‌ها و پمادهای حاوی کورتون، داروهای قوی ضد التهاب هستند که می‌توانند علائم را به سرعت کاهش دهند، اما مصرف خودسرانه و طولانی‌مدت آن‌ها خطرات بسیار جدی دارد. این خطرات شامل افزایش فشار داخل چشم و بروز گلوکوم (آب سیاه) غیرقابل برگشت، کاتاراکت (آب مروارید) و تشدید عفونت‌های ویروسی یا قارچی (که می‌تواند منجر به زخم‌های عمیق قرنیه و حتی از دست دادن چشم شود) است.

چرا این باورهای غلط برای سلامت چشم خطرناکند؟

پیروی از این تصورات غلط می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای بینایی شما داشته باشد:

• تأخیر در تشخیص و درمان بیماری‌های جدی: علائم مشابه در بیماری‌های مختلف، می‌تواند باعث شود که یک مشکل جدی (مانند گلوکوم یا عفونت‌های شدید) با یک مشکل خفیف اشتباه گرفته شود و درمان به موقع به تأخیر بیفتد.
• تشدید بیماری‌های موجود: خوددرمانی با داروهای نامناسب می‌تواند وضعیت موجود را بدتر کند و عوارض جانبی ناخواسته ایجاد نماید.
• آسیب‌های دائمی به بینایی: در برخی موارد، تأخیر در درمان صحیح یا مصرف داروهای نامناسب، می‌تواند منجر به کاهش دائمی و غیرقابل برگشت بینایی شود.

راهکارهایی برای پرهیز از باورهای غلط و حفظ سلامت چشم

• معاینات منظم چشم‌پزشکی: حتی اگر هیچ علامتی ندارید، به صورت منظم (بر اساس توصیه چشم‌پزشک، به ویژه پس از ۴۰ سالگی) برای معاینه جامع چشم به پزشک مراجعه کنید.
• عدم خوددرمانی: هرگز خودسرانه از قطره‌ها، پمادها یا داروهای چشمی استفاده نکنید. مصرف هرگونه داروی چشمی باید با تجویز و تحت نظارت چشم‌پزشک باشد.
• مشاوره با متخصص: در صورت بروز هرگونه علائم چشمی (قرمزی، درد، تاری دید، ترشح، خارش، حساسیت به نور، دیدن مگس‌پران یا جرقه‌های نور)، فوراً به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
• کسب اطلاعات از منابع معتبر: برای آگاهی درباره سلامت چشم، به وب‌سایت‌ها و منابع معتبر پزشکی مانند وب‌سایت بیمارستان فارابی مراجعه کنید.

چشمان شما دریچه‌ای به جهان هستند و حفظ سلامت آن‌ها نیازمند مراقبت آگاهانه و تخصصی است. با دوری از تصورات غلط و اعتماد به دانش و تجربه متخصصان، می‌توانید از بینایی خود در برابر تهدیدات پنهان محافظت کنید. بیمارستان فارابی با کادر مجرب و تجهیزات پیشرفته، همواره آماده ارائه خدمات تشخیص و درمان دقیق برای حفظ سلامت بینایی شماست.

برای دریافت نوبت درمانگاه‌های فوق تخصصی و تخصصی بیمارستان فارابی می‌توانید به نشانی nobat.tums.ac.ir مراجعه کنید.