به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر قاسم فخرایی، رئیس بیمارستان فارابی و فوق تخصص گلوکوم، در خصوص نگرانی‌های رایج بیماران درباره بیماری گلوکوم یا همان آب سیاه گفت: «بسیاری از بیماران درباره این بیماری و خطرات آن سوال می‌کنند. به زبان ساده، آب سیاه آسیب به عصب بینایی است که معمولاً (و نه همیشه) بر اثر افزایش فشار داخل چشم ایجاد می‌شود. نکته حیاتی این است که آسیبی که به عصب چشم وارد می‌شود، متاسفانه غیرقابل برگشت است، اما این به معنای پایان بینایی نیست.»

آب سیاه دیگر کابوس نابینایی نیست

دکتر فخرایی با رد باورهای رایج درباره آسیب های آب سیاه به چشم، اظهار داشت: «هنوز برخی تصور می‌کنند آب سیاه مساوی با نابینایی است. امروزه دیگر چنین چیزی صحت ندارد. قریب به اتفاق بیماران اگر به موقع بیماری‌شان تشخیص داده شود، با مداخلات درمانی موثر شامل دارو و جراحی‌های پیشرفته که همگی در کشور در دسترس هستند، می‌توانند بینایی خود را حفظ کنند.»

علائم آب سیاه؛ بیماری خاموش

رئیس بیمارستان فارابی در خصوص علائم هشداردهنده آب سیاه گفت: «چالش اصلی در گلوکوم این است که در اکثر موارد، علائم به تدریج شروع شده و پیشرفت می‌کند و بیمار اصلا متوجه بیماری خود نیست.»

وی افزود: «تنها درصد کمی از بیماران علائم حاد مانند درد شدید، قرمزی چشم، تاری دید ناگهانی و دیدن هاله نور را تجربه می‌کنند که این افراد معمولاً سریع مراجعه کرده و درمان می‌شوند. اما مشکل در فرم شایع بیماری است که علائم مخفی دارد و تا مراحل انتهایی که فرد دچار تاری دید شدید و از دست دادن میدان دید می‌شود، خود را نشان نمی‌دهد؛ که در آن مرحله برای درمان بسیار دیر شده است.»

چه کسانی بیشتر در معرض آب سیاه هستند؟

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، غربالگری را مهم‌ترین عامل برای جلوگیری از کم‌بینایی و نابینایی ناشی از آب سیاه دانست و توصیه کرد افراد پرخطر حتماً برای معاینات دوره‌ای به چشم‌پزشک مراجعه کنند. وی عوامل خطر (ریسک فاکتورهای) ابتلا به آب سیاه را برشمرد و گفت: «مهم‌ترین عامل، ژن یا همان سابقه فامیلی است. افرادی که پدر، مادر، خواهر یا برادرشان مبتلا به گلوکوم هستند، باید با حساسیت بیشتری وضعیت چشم خود را بررسی کنند.»
دکتر فخرایی سن را نیز یکی دیگر از عوامل ابتلا به آب سیاه دانست و تصریح کرد: «اگرچه آب سیاه در کودکان و جوانان نیز دیده می‌شود، اما شیوع آن در سنین بالای ۴۰ سال افزایش می‌یابد. به ویژه کسانی که به هر دلیلی از قطره‌ها یا داروهای کورتونی (استروئیدی) استفاده می‌کنند، مستعد افزایش فشار چشم هستند و باید تحت نظر باشند.»
رئیس بیمارستان فارابی در ادامه عنوان کرد: «ضربات چشمی (حتی ضربات غیر نافذ و بلانت) می‌توانند با ایجاد آسیب در چشم، باعث افزایش فشار داخل چشمی شوند. نکته مهم این است که این عارضه ممکن است سال‌ها بعد از وقوع ضربه بروز کند. عامل دیگری که در بروز آب سیاه موثر است، نژاد است. قومیت‌های مختلف در ایران ممکن است به انواع خاصی از گلوکوم (زاویه باز یا بسته) مستعدتر باشند که همه مواردی که گفته شد نشان‌دهنده چندعاملی بودن (Multi-factorial) این بیماری است.»
دکتر فخرایی در پایان خاطرنشان کرد: «توصیه ما این است که افراد منتظر علائم نمانند و در مراجعات چشم‌پزشکی، حتما از پزشک خود بخواهند که آن‌ها را از نظر ابتلا به آب سیاه و فشار چشم معاینه دقیق کنند تا در مراحل پیشرفته با بیماری مواجه نشوند.»