بیمارستان فارابی

توموگرافی انسجام اپتیکی (OCT) به ابزاری حیاتی برای تشخیص، طبقه‌بندی و پایش پیشرفت گلوکوم (آب سیاه) تبدیل شده است. اندازه‌گیری دقیق ضخامت لایه فیبر عصبی شبکیه (RNFL) و سلول‌های گانگلیون ماکولا، نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری‌های بالینی دارد. با این حال، کارایی OCT به شدت به کیفیت تصویربرداری و توانایی پزشک در شناسایی آرتیفکت‌ها (Artifacts) وابسته است. این مسئله با عنوان OCT Artifacts in Glaucoma موضوع برنامه این هفته کنفرانس هفتگی بیمارستان فارابی بود.

نکات کلیدی برای تفسیر موفق OCT در گلوکوم

برای مدیریت موفقیت‌آمیز بیماران، طبق توصیه‌های آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا (AAO)، تفسیر OCT باید بر سه اصل استوار باشد:

بررسی ساختار-عملکرد (Structure-Function Correspondence)

• همیشه یافته‌های OCT (ضخامت RNFL یا ماکولا) را با میدان بینایی (Visual Field - VF) مقایسه کنید.
• در گلوکوم اولیه، OCT اغلب قبل از VF بدتر می‌شود. در گلوکوم متوسط، ناهنجاری‌ها باید در هر دو آزمایش همخوانی داشته باشند.

ارزیابی شکل و محل ناهنجاری

• نازک شدن گلوکوماتوز باید در محل‌های مورد انتظار (معمولاً تحتانی، تحتانی گیجگاهی، فوقانی یا فوقانی گیجگاهی) رخ دهد.
• الگو باید به صورت قوسی (Arcuate Pattern) از دیسک اپتیک گسترش یابد. اگر نازک شدن در محلی غیرمعمول رخ داده یا شکل مشخص گلوکوم را ندارد، باید به آرتیفکت یا بیماری‌های دیگر مشکوک شد (مانند نوروپاتی‌های اپتیک غیرگلوکومی).

بررسی کیفیت اسکن (Signal Strength)

اگرچه قدرت سیگنال بالا همیشه به معنای عدم وجود آرتیفکت نیست، اما نمره پایین قدرت سیگنال (SS) باید شما را وادار به تکرار اسکن یا تفسیر بسیار محتاطانه کند.

به یاد داشته باشید، در گلوکوم، OCT یک ابزار کمکی بسیار قدرتمند است، اما تصمیم نهایی باید همیشه بر اساس معاینه بالینی جامع و حذف هوشمندانه آرتیفکت‌ها باشد. برای آشنایی تخصصی و بیشتر با این موضوع می توانید با کلیک روی مطالعه بیشتر فیلمی که توسط دکتر موناسادات سیدصفی زاده، عضو هیئت علمی گروه بیماری های چشم دانشگاه علوم پزشکی بیمارستان فارابی و دکتر فرشته طیبی، جراح و متخصص چشم و فلوی گلوکوم این مرکز تهیه شده را مشاهده کنید.