پیشگیری و کنترل عفونت­های موضع جراحی یا محل نمونه برداری:
 
اقدامات پیشگیرانه قبل از عمل جراحی:
- استحمام بیماران شب قبل از عمل جراحی الزامیست. در صورتی که بیمار در بخش بستری پذیرش­شده و شب قبل استحمام ننموده است، باید قبل از ارجاع به اتاق عمل، در داخل بخش بستری استحمام نماید.
- شستشوی لبه­های پلک با یک نوع ماده دترجنت دارای PH خنثی، باید از یک هفته قبل از عمل جراحی شروع گردد و تا روز عمل ادامه یابد. انجام این امر باید بوسیله پمفلت­های آموزشی آمادگی­های قبل از عمل به بیمار آموزش داده شود.
- در صورت تجویز آنتی­بیوتیک پروفیلاکسی توسط پزشک، داروی تجویز شده باید طبق دستور پزشک در مدت زمان تعیین شده قبل از عمل جراحی مصرف گردد.
- میزان قند خون و درجه حرارت بیمار باید قبل از پذیرش بیمار در اتاق عمل کنترل شده و نتایج باید در برگه مراقبت­های قبل از عمل  موجود در پرونده بالینی بیمار ( برگه شماره 7 ) ثبت گردد. تعیین تکلیف نهایی منوط به تصمیم پزشک جراح و پزشک بیهوشی است.
- باید قبل از پذیرش بیمار در اتاق عمل، شواهد ابتلا به هرگونه بیماریهای عفونی و یا بیماریهای زمینه ای دیگر بویژه در نواحی اطراف محل جراحی بررسی شده و نتایج باید در برگه مراقبت­های قبل از عمل  موجود در پرونده بالینی بیمار ( برگه شماره 7 ) ثبت گردد. تعیین تکلیف نهایی منوط به تصمیم پزشک جراح و پزشک بیهوشی است.
 
اقدامات پیشگیرانه حین عمل جراحی:
- قبل از شروع عمل جراحی، پلک بیمار و پوست اطراف چشم باید با محلول بتادین 5 %  سه بار مورد ضدعفونی قرار گیرد (پرپ محل جراحی). 
نکته: به منظور آماده سازی بتادین 5 %  باید بتادین با غلظت 10% را به میزان مساوی با آب مقطر رقیق نمود. (بطور مثال 50 سی سی بتادین 10% + 50% آب مقطر)
- اطراف موضع جراحی باید بوسیله شان استریل بطور کامل پوشانده شود. (درپ محل جراحی).
- انجام اسکراب جراحی دست­ها، پوشیدن گان و دستکش استریل قبل از شروع عمل جراحی الزامیست.
- کلیه وسایلی که حین جراحی مورد استفاده قرار می­گیرند باید از نظر صحت فرآیند استریلزاسیون در زمان آماده سازی اتاق عمل و نیز حین جراحی، مورد بررسی قرار گیرد. کنترل موارد ذیل بمنظور اطمینان از صحت فرآیند استرلیزاسیون الزامیست :
   سالم بودن پگ استریل و عدم وجود پارگی و یا سوراخ
   معتبر بودن تاریخ استرلیزاسیون مندرج روی برچسب مخصوص CSR  ( تاریخ استرلیزاسیون پک های پارچه ای و مدیکال پیپر تا یک هفته و تاریخ استرلیزاسیون بسته بندی V-pack تا یک ماه معتبر می باشد)
   تغییر رنگ اندیکاتور کلاس یک نصب شده روی پگ
   تغییر رنگ اندیکاتور موجود در داخل پگ
نکته: در صورت وجود هرگونه عدم اطمینان در خصوص صحت فرآیند استرلیزاسیون، وسایل آلوده تلقی شده و باید جهت استرلیزاسیون مجدد از  محیط عمل خارج گردد.
- بعد از کسب اطمینان از صحت فرآیند استرلیزاسیون طبق بند 4، باید اندیکاتور تغییر رنگ یافته موجود در داخل پگ استریل  به برگه مخصوص CSR موجود در پرونده بالینی بیمار الصاق گردد. ثبت نام و نام خانوادگی فرد کنترل کننده پگ همراه با امضاء در برگه CSR الزامیست.
- رعایت اصول آسپتیک حیل عمل جراحی از زمان انتقال بیمار به تخت جراحی  تا زمان خروج بیمار از اتاق عمل توسط کلیه اعضاء تیم جراحی و بیهوشی الزامیست.
 
اقدامات پیشگیرانه بعد از عمل جراحی:
- بعد از اتمام عمل جراحی باید موضع عمل با بکارگیری گاز استریل پانسمان گردد. استفاده از ماسک و دستکش حین پانسمان الزامیست.
- در مورد اعمال جراحی به جز موارد تخلیه چشم، پانسمان موضع جراحی باید 24 ساعت بعد از عمل جراحی برداشته شده و از محافظ چشم ( شیلد) استفاده شود. در مورد جراحی­های تخلیه چشم نوع اویسراسیون ، 24 تا 48 ساعت بعد طبق نظر جراح پانسمان از روی چشم برداشته شده و از محافظ چشم استفاده می گردد. همچنین در مورد جراحی­های تخلیه چشم نوع انوکلیشن، 3 تا 5 روز بعد و نوع اگزانتریشن، یک تا دو هفته بعد از عمل جراحی طبق نظر جراح پانسمان از روی چشم برداشته شده و از محافظ چشم استفاده می گردد.
- دستورات دارویی بویژه آنتی بیوتیک­ها باید طبق دستور پزشک که مندرج   در پرونده بالینی بیمار و یا دفترچه بیمه بیمار است، استعمال گردد.
- مراقبتهای بعد از عمل جراحی باید بلافاصله قبل از ترخیص بیمار از بخش بستری به بیمار آموزش داده شده و در برگه آموزش به مددجو ثبت گردد.
- در مورد اعمال جراحی سرپایی، ضمن آموزش مراقبت های بعد از عمل جراحی بوسیله پمفلت آموزشی در زمان ترخیص بیمار از بخش جراحی روزانه، مراقبت های قبل از عمل باید در اولین نوبت مراجعه جهت پیگیری درمان نیز باید بصورت چهره به چهره به بیمار آموزش داده شده و در برگه آموزش به مددجو ثبت گردد.
 
 

مهارت های پایه کنترل عفونت در اتاق عمل

کنترل عفونت های بیمارستانی هم اکنون یک اولویت جهانی است. افزایش روز افزون تعداد بیماران مبتلا به نقص ایمنی، بدخیمی، بیماری های مزمن، ایدز و گسترش بیمارستان ها به خصوص واحدهای مراقبت ویژه، همچنین خطر انتقال بیماری های منتقله از راه خون و افزایش مقاومت های میکروبی از جمله عواملی هستند که به گسترش عفونت های بیمارستانی کمک می کنند. به همین دلیل است که امروزه بروز عفونت های بیمارستانی یکی از مشکلات مهم واحدهای بهداشتی درمانی تلقی می شود و باید جدی گرفته شود. در این میان آموزش کارکنان به ویژه در اتاق عمل اهمیت ویژه ای پیدا می کند. شما در قسمت اول از سری فیلم های مهارت های کنترل عفونت در اتاق عمل که به همت شادی رضائی، سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان فارابی آماده شده، مهارت های پایه را فرا می گیرید.

سید عباس قاضی میرسعید
تهیه کننده:

سید عباس قاضی میرسعید