فراوانی رتینوپاتی نوزادان نارس و عوامل خطرساز آن در نوزادان نارس ارجاع شده به بیمارستان فارابی تهران

نویسندگان:

تعیین شیوع رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) و بررسی عوامل خطرساز این بیماری در نوزادان نارس ارجاع شده به بیمارستان فارابی تهران طی سال های 1379 تا 1381

همه نوزادان محصول دوره آبستنی 37 هفته یا کمتر و وزن هنگام تولد 2500 گرم یا کم تر که طی مدت مورد بررسی به بیمارستان فارابی ارجاع شدند؛ وارد مطالعه گشتند. اولین معاینه چشم پزشک بین هفته 4 تا 9 بعد از تولد انجام شد. اطلاعات بیماران شامل وزن هنگام تولد، سن آبستنی، سابقه دریافت خون، سابقه عفونت نوزادی، سابقه درمان با اکسیژن یا نور درمانی، یک یا چند قلویی بودن بارداری و سندرم دیسترس تنفسی، بررسی شدند و در نوزادان با یا بدون رتینوپاتی، مورد واکاوی (آنالیز) آماری قرار گرفتند. برای تعیین عوامل خطرساز، از آزمون رگرشن لوجستیک تک متغیری (Logistic regression univariate analysis) استفاده شد.

در مدت مطالعه، 185 نوزاد شامل 110 نوزاد پسر (59.5 درصد) و 75 نوزاد دختر (40.5 درصد) وارد مطالعه شدند. میانگین سن آبستنی هنگام تولد 31.64 ± 2.67 هفته و میانگین وزن هنگام تولد 1620.7 ± 467.6 گرم بود. شیوع ROP در نوزادان مورد مطالعه 12.4 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد: 7.6 تا 17.3 درصد) بود. شدت رتینوپاتی در 8.6 درصد موارد ROP، در مرحله آستانه ای (threshold) و در 3.8 درصد موارد در مرحله پیش آستانه ای (prethreshold) بود. میانگین سن آبستنی هنگام تولد در نوزادان دچار رتینوپاتی 29.39 ± 1.2 هفته و در نوزادان بدون رتینوپاتی 31.96 ± 2.58 هفته بود (P<0.001). رتینوپاتی در 18.6 درصد از نوزادان با سن آبستنی کم تر از 32 هفته و 29 درصد از نوزادان با سن آبستنی کم تر از 28 هفته وجود داشت. سن آبستنی در همه نوزادان دارای رتینوپاتی، 33 هفته یا کم تر بود. متوسط وزن هنگام تولد در گروه دارای رتینوپاتی 1283.48 ± 342.84 گرم و در گروه بدون رتینوپاتی 1668.55 ± 464.04 بود (P<0.001). رتینوپاتی در 20.5 درصد از نوزادان با وزن تولد 1500 گرم یا کم تر و در 26.2 درصد از نوزادان با وزن تولد 1250 گرم یا کم تر مشاهده شد. همه نوزادان دارای رتینوپاتی، وزن کم تر از 2000 گرم داشتند. در واکاوی تک متغیری، یک همراهی بین بروز رتینوپاتی و دریافت خون (odds ratio=3.75، P=0.004)، سندرم دیسترس تنفسی (OR=3.75، P=0.04) و نور درمانی (OR=3.75، P=0.044) وجود داشت. ارتباط معنی داری بین دریافت اکسیژن و بروز رتینوپاتی مشاهده نگردید. در واکاوی رگرشن لوجستیک براساس تمام عوامل مرتبط با این بیماری، سن پایین آبستنی، تنها عاملی بود که به طور معنی داری با رتینوپاتی همراه بود.

شیوع ROP در نوزادان نارس کشور ما، به نسبت بالاست و به نظر می رسد که با دریافت خون، دیسترس تنفسی دوره نوزادی و نوردرمانی همراهی داشته باشد. پیشنهاد می شود که در کشور ما سن آبستنی 33 هفته یا کم تر و وزن هنگام تولد 2000 گرم یا کم تر، به عنوان معیارهای غربالگری ROP در نظر گرفته شوند.