به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران، فاطمه جعفری، مسئول کتابخانه این بیمارستان با اشاره به نقش محوری کتابخانه فیزیکی در یک مرکز آموزشی درمانی مانند فارابی، توضیح داد: «کتابخانه خیلی فراتر از یک مخزن کتاب عمل می‌کند. اینجا قلب تپنده تعامل علمی و پژوهشی اساتید، فلوشیپ‌ها و دستیاران بوده و تسهیل‌گر کار علمی و پژوهشی آن هاست. ما در این فضا نه تنها منابع چاپی کمیاب را داریم، بلکه محیطی برای مطالعه گروهی و مشاوره پژوهشی را نیز فراهم کرده ایم. به نظر من، حضور فیزیکی کتابخانه، علاوه بر تسهیل دسترسی، یک هویت علمی و حس تعلق ایجاد می‌کند که بر انگیزه و روحیه افراد تأثیر شگرفی دارد؛ چیزی که منابع دیجیتال به تنهایی نمی‌توانند به ما بدهند.»

مراجعان کتابخانه؛ از اساتید چشم‌پزشکی تا خانواده بیماران نیازمند منابع عمومی

مسئول کتابخانه بیمارستان فارابی در ادامه درباره کاربران این کتابخانه این مرکز گفت: «مراجعین ما طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند. اصلی‌ترین کاربران، اساتید، فلوشیپ‌ها، دستیاران و دانشجویان پزشکی و همکاران بینایی‌سنجی ما هستند. علاوه بر این گروه علمی، پژوهشگران تخصصی حوزه چشم‌پزشکی، پرستاران و کادر درمانی که نیاز به منابع آموزشی به‌روز دارند نیز به ما مراجعه می‌کنند. حتی در یک سطح عمومی‌تر، بیماران و خانواده‌هایشان هم گاهی برای دسترسی به منابع عمومی در مورد مراقبت از چشم، به ما سر می‌زنند.»

منابع تخصصی که کتابخانه فارابی را به مرجع منحصر به فرد چشم‌پزشکی تبدیل کرده است

جعفری درباره مزیت رقابتی منابع این کتابخانه با سایر مراکز مشابه، تصریح کرد: «کتابخانه بیمارستان فارابی یک گنجینه واقعی از کتب مرجع تخصصی چشم‌پزشکی است. ما نسخه‌های کلیدی مانند Kanski’s Clinical Ophthalmology و Duane’s Ophthalmology، مجموعه‌ای بی‌نظیر از اطلس‌های تصویری و آرشیوی از پایان‌نامه‌های تخصصی و فوق تخصصی چشم‌پزشکی را در اختیار داریم. این منابع منحصر به فرد، کتابخانه ما را به یک مرجع منحصر در حوزه منابه و کتاب های چشم‌پزشکی تبدیل کرده است.»

گذار دیجیتال؛ دسترسی سریع و هوشمند در گرو ژورنال‌های آنلاین و وب‌سایت

فاطمه جعفری با اشاره به تحولات دیجیتالی در کتابخانه بیمارستان فارابی افزود: «این گذار در فارابی بسیار جدی دنبال می‌شود و کاملاً منطبق با نیاز روز پژوهشگران است. ما دسترسی به پایگاه‌های دیجیتال و ژورنال‌های آنلاین را فراهم کرده‌ایم و وب‌سایت کتابخانه را نیز به‌تازگی راه‌اندازی کرده‌ایم. اهمیت این تحول دیجیتال در سرعت دسترسی به دانش، کاهش چشمگیر هزینه‌ها و امکان جستجوی هوشمند منابع علمی است که در زمان حساس کادر درمان، حیاتی است.»

منابع الکترونیکی رقیب کتابدار نیستند؛ اهمیت ابزارهای اطلاعاتی در عصر داده‌های انبوه

وی در پاسخ به سوالی پیرامون نقش کتابدار در عصر دسترسی آسان به منابعی مانند Google Scholar، تاکید کرد: «ابزارهایی مثل Google Scholar رقیب کتابداران نیستند، بلکه مکمل و همکار ما هستند. همکاران کتابخانه در واقع، راهنما و مربی سواد اطلاعاتی کاربران محسوب می‌شوند. در کنار آن ها، منابعی مانند Google Scholar حجم بسیار زیادی از داده را در اختیار شما می‌گذارد، اما کتابدار اینجاست تا کمک کند منابع معتبر از غیرمعتبر تشخیص داده شوند. نقش ما کلیدی است؛ از آموزش جستجوی پیشرفته گرفته تا مدیریت منابع و انتخاب بهترین پایگاه‌های تخصصی برای هر پژوهشگر. این همکاری بین ابزارهای دیجیتال و کتابخانه، فرآیند تحقیق را مؤثرتر می‌سازد.»

وب‌سایت کتابخانه؛ پل ارتباطی آنلاین با جستجوی منابع و رزرو کتاب‌های تخصصی

جعفری درباره ضرورت راه‌اندازی وب‌سایت کتابخانه بیمارستان فارابی توضیح داد: «وب‌سایت کتابخانه، مهم‌ترین پل ارتباطی ما با کاربر در عصر دیجیتال است. این سایت امکاناتی نظیر جستجوی آنلاین منابع کتابخانه، دسترسی مستقیم به پایگاه‌های داده پزشکی و همچنین اطلاع‌رسانی درباره کارگاه‌ها و اخبار کتابخانه را فراهم می‌کند. علاوه بر این، خدمات دسترسی به کتاب‌های دیجیتال تخصصی چشم‌پزشکی و رزرو منابع را هم در خود جای داده است. امیدوارم این امکانات بتوانند مسیر پیشرفت علمی و پژوهشی کاربرانمان را هموارتر کنند. علاقه مندان می توانند برای دسترسی به وبسایت کتابخانه فارابی به نشانی centlib.tums.ac.ir/farabilib مراجعه کنند.»

تحول در یک سال؛ از به‌روزرسانی منابع با نظر اساتید تا زیباسازی محیط مطالعه

مسئول کتابخانه فارابی دستاوردهای یک‌ساله اخیر این واحد را چنین برشمرد: «خوشبختانه سال پربار و پرتحولی داشتیم. مهم‌ترین دستاوردهای ما شامل خرید و به‌روزرسانی منابع تخصصی با مشورت اساتید، تغییر و زیباسازی فضای فیزیکی کتابخانه برای ایجاد محیطی آرام‌تر برای مطالعه، و همچنین اقدام به دیجیتالی‌سازی پایان‌نامه‌ها و بخشی از ژورنال‌های قدیمی بوده است.»

چشم‌انداز آینده کتابخانه؛ توسعه پایگاه داده مقالات و ایجاد بخش کتاب‌های عمومی

فاطمه جعفری در تشریح برنامه‌های آینده کتابخانه بیمارستان فارابی گفت: «چشم‌انداز ما در سال‌های آینده، توسعه خدمات دیجیتال است. قصد داریم پایگاه داده داخلی پایان‌نامه‌ها و مقالات فارابی را گسترش دهیم. کارگاه‌های سواد اطلاعاتی را برای پرسنل به‌صورت مستمر برگزار کنیم و همچنین بخش کتاب‌های عمومی مورد علاقه پرسنل را ایجاد کنیم تا کمی هم به بُعد غیرعلمی و روحی آنها بپردازیم. فراهم نمودن امکانات رفاهی بیشتر برای دستیاران و مراجعین و حتی تهیه و هدیه کتاب به کودکان بیمار مراجعه‌کننده نیز در لیست برنامه‌های ما قرار دارد.»

مطالعه هم برای ارتقای علمی و هم برای آرامش ذهنی ضروری است

مسئول کتابخانه بیمارستان فارابی در پایان گفت و گو، خطاب به کارکنان این مرکز گفت: «کتابخانه فارابی قلب تپنده دانش در بیمارستان است. در محیط پر مشغله درمانی، مطالعه تنها برای ارتقای علمی نیست؛ برای آرامش ذهنی هم ضروری است. از همکارانم می‌خواهم که فرهنگ مطالعه را به بخشی از زندگی روزمره خود تبدیل کنند. چه با خواندن یک مقاله علمی، چه با ورق زدن یک کتاب عمومی. مطالعه، یکی از ارزشمندترین عادات حرفه‌ای و شخصی است که مسیر رشد و پیشرفت ما را هموارتر می‌کند. کتابخانه بیمارستان در کنار شما و در خدمت شما است.»